مقاله حاضر نقدی است که توسط اینجانب در بخش فرهنگ و هنر ماهنامه سپیده دانایی شماره اسفند ماه سال ۱۳۸۶ به چاپ رسیده است*. اگرچه این مجموعه دارای نکات قوت و ضعف بوده است ولی بدیهی است مجموعة ساعت شنی به موضوعی پرداخته است که تاکنون مورد توجه هیچیک از وجوه جامعه قابل طرح نبوده است.
الف: طرح چنین مسائلی در جامعه به وسیله رسانهها بهویژه تلویزیون ضرورتی اجتنابناپذیر است و اگرچه در جامعة ما باید همة جوانب برای به تصویر کشیدن آن مراعات شود ولی این حرکت به خودی خود گام نخست و راهگشایی برای حل بحرانهای اجتماعی تلقی میشود.
ب: وجود مخاطب خاص برای فیلمها و مجموعههای تلویزیونی مقوله ای اجتناب ناپذیر و توجه رسانهها بهویژه تلویزیون به این نکته بسیار حائز اهمیت است. اگرچه در جامعة ما این تجربه برای تلویزیون تازگی دارد و سینما نیز بارها آن را تجربه کرده است، ولی پذیرش آن برای افکار عمومی جامعه ممکن است دشوار باشد.
۱- تلاش تجارتمآبانة کارگردان و نگاه اینچنینی وی به حرکتی خداپسندانه و انسانی که تداوم و بقای خانوادهای را تضمین میکند و حتی بدتر از آن بهنوعی تعیین قیمت در چنین کاری، آنجا که میگوید دستمزد این کار به حدی است که تا آخر عمر زندگیاش را تضمین میکند (نقل به مضمون).
۲- حضور و تلاش سازمان بهزیستی نقطة عطف و قوت این مجموعه است، ولی شخصیتهای فیلم بهنوعی این قوت را زیر سؤال میبرند. امیرعلی خود قانون وضع میکند، اجرا میکند، پیگیری میکند و تصمیم میگیرد. مثلاً تحویل یک دختر رهاشده در جامعه به یک مرکز نگهداری بدون تشریفات قانونی و فرار این دختر از آن مرکز و مسائل جانبی آن و مورد مهمتر تحویل یک نوزاد از بهزیستی به یک زن بدون طی تشریفات حقوقی و قضایی و اداری است و این شبهه را ایجاد میکند که حضور یک شخصیت مجموعه در مرکز کودکان بیسرپرست (امیرعلی) میتواند طی مراحل قانونی را بیاعتبار کند. در مقولة حضانت و سرپرستی طفل، به دستور مقام قضایی و پس از طی مراحل قانونی و تشریفات قضایی، باید سلامت و صلاحیت خانواده به تأیید پزشکی قانونی برسد. درحالی که با تصویری که کارگردان از ماهرخ گلستان ترسیم کرده است بعید نبود که کارشناسان پزشکی قانونی و بهزیستی صلاحیت این فرد را در نگهداری از یک کودک تأیید نمیکردند و از تحویل بچه به وی خودداری میکردند. در حالی که این موضوع به کمک امیرعلی و با اشتغال وی در بهزیستی حل شده است. به این ترتیب تلاش ستودنی بهزیستی در همکاری با این مجموعه زیر سؤال میرود.
۳- مجوز طبابت دکتر ماهرخ گلستان، که به دلایل مشهود در فیلم لغو شده است، بدون طی مراحل قانونی به وی برگردانده میشود و تنها یکی از همکاران یا استادان وی تصمیم میگیرد این صلاحیت را به وی برگرداند و در این حالت نیز نوعی قانونگریزی و قانونستیزی نمایان میشود. به این ترتیب آیا میتوان قضاوت کرد که هر نوع تصمیمگیری در شئون اداری و اجتماعی ممکن است ناشی از تصمیمات غلط کارشناسان و مسئولان ذیربط باشد؟ آیا دکتر ماهرخ گلستان با شرایط روحی و روانی پس از سانحة تصادف و بهمریختگیهای عصبی و روحی و بحرانهای ذهنی صلاحیت دارد به عنوان جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی به دور از چشمان تیزبین مراجع حقوقی و سازمان نظامپزشکی فعالیت کند و علاوه بر آن، فردی صالح برای انجام عمل جراحی مهشید تشخیص داده شود؟
۴- عمه زهره به عنوان نماد ایثار و فداکاری هیچگاه با ضمیر ناخودآگاه و گذشتة خود خلوت نمیکند تا مسیر اصلی حرکتهای خیرخواهانه و انساندوستانهاش ترسیم و تعیین شود. گاهی هیچ توجیهی برای رفتارهای وی وجود ندارد، در حالیکه نقش او بسیار پررنگتر از بعضی شخصیتهاست.
۵- ملوک، امیرعلی، روشنک، مهشید، مینا رازی، مش دریا، قناری، پدر مهشید و سایر شخصیتها اگرچه بار دراماتیک و اجتماعی نشان دادن مشکلات اجتماعی و پزشکی جامعه را بر دوش دارند و به خوبی هم ایفای نقش میکنند، با وجود این، در بسیاری از سکانسها و نماها، از شخصیت، گذشته و حال آنها ابهامزدایی نمیشود.
د: با همة اینها، تلاش تلویزیون در نمایش مشکلات اجتماعی ناشی از واقعیتهای جامعه، بهویژه در مسائل اجتماعی و پزشکی و بهداشتی ستودنی است. البته نباید از نظر دور داشت که موضوعات اجتماعی گستردهتری نیز قابل طرحاند و حل آنها به رفع بحرانهای اجتماعی کمک شایانی میکند.
*بدیهی است این مطلب توسط نشریه محترم ویرایش شده و بخشهایی از آن حذف شده است. البته این کار حق مسلم نشریه است. ولی نوع ویرایش ادبی نیز باید به گونه ای باشد که سکته های ناشی از مطالب حذف شده را سامان دهی کند. ضمنا نسخه ای از اصل مطلب در اختیار اینجانب است.
روز چهارشنبه 21/01/1387 تالار دکتر شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران شاهد برگزاری مراسم انتخاب اعضای جدید هیئت مدیره « انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات» بود و متخصصین ارتباطات و علوم اجتماعی از همه دانشگاههای کشور حضور داشتند که پس از رای گیری با ورقه نتایج زیر به دست آمد:
اعضای اصلی هیئت مدیره:
آقایان آزاد- محسنیان راد- رضایی- خانیکی- غیدی- طلوعی و نیازی
بازرس اصلی:
آقای سهراب زاده
اعضای علی البدل:
آقایان کوثری و ذکایی
بازرس علی البدل:
آقای ادیبان
این کانون پژوهشی با تشکیل اولین جلسه مجمع عمومی خود در فرهنگسرای رسانه با دعوت از دانشجویان رشته ارتباطات اجتماعی ، روزنامه نگاران و کارشناسان روابط عمومی، اعضای هیات مدیره، بازرس مجمع عمومی و دبیر کانون را انتخاب کرد.
کانون پژوهش های علوم ارتباطات اجتماعی یک نهاد غیردولتی است که به منظور توسعه و ارتقاء کیفی و کمی شاخص های علوم ارتباطات اجتماعی از جمله در حوزه رسانه ها، روابط عمومی، پژوهش های ارتباطی، اینترنت و تکنولوژی های ارتباطی در کشور با حمایت سازمان ملی جوانان تاسیس شده است و در زمینه های فرهنگی، پژوهشی، تخصصی، آموزشی و اجرایی فعالیت استانی، ملی و بین المللی خواهد کرد.
"دکتر سیدوحید عقیلی استاد دانشگاه و رییس دانشکده علوم انسانی دانشگاه علوم و تحقیقات، اسدی طاری استاد علوم ارتباطات دانشگاه و پژوهشگر، سیدمهدی شریفی کارشناس ارشد ارتباطات ، مستندساز تلویزیون و گزارشگر رسانه، مصطفی قوانلو قاجار کارشناس ارشد ارتباطات و روزنامه نگار و همچنین سعید جباری کارشناس علوم ارتباطات ،روزنامه نگار و پژوهشگر رسانه" اعضای پنج گانه هیات موسس کانون پژوهش های علوم ارتباطات اجتماعی ایران هستند.
در اولین جلسه مجمع عمومی کانون پژوهش های علوم ارتباطات اجتماعی در فرهنگسرای رسانه، مجمع عمومی به اتفاق اکثریت آراء، " مهدی شریفی ، مصطفی قوانلو قاجار، سعید جباری، پدرام الوندی و فرزانه دهرویه" را به عنوان 5 عضو هیات مدیره این کانون و سعید رحیمی کمساری را به عنوان بازرس و ناظر مجمع عمومی در هیات مدیره برگزیدند. متعاقبا با تشکیل جلسه هیات مدیره، جباری نیز از سوی اعضای هیات مدیره به عنوان دبیر آن هیات و کانون انتخاب شد.
دکتر سید وحید عقیلی استاد ارتباطات و عضو هیئت موسس این کانون تاکید کرد که در حال حاضر توسعه و رشد ارتباطات به کونه ای بوده است که ضرورت توجه نهادهای علمی و پژوهشی در کشور در حوزه ارتباطات جمعی را روزافزون کرده است و این کانون با هدف پرکردن بخشهایی از این خلا قصد دارد در عرصه ارتباطات اجتماعی کشور فعالیتهای جدی انجام دهد.
محمد حسن اسدی طاری استاد ارتباطات و از دیگر اعضای هیئت موسس این کانون با اشاره به تفاوتهای موجود در ماهیت پژوهشهای انجام شده در حوزه ارتباطات با پژوهش در سایر حوزه های علوم اجتماعی و انسانی گفت: درحال حاضر این پژوهشها محدود به یکی ، دو مرکز است و تعدادی از اینها از چارچوب نظری منسجمی برخوردار نیست. بنابراین کانون پژوهشهای ارتباطات قصد دارد با بهره گیری از استعدادهای پژوهشگران جوان و دست اندرکاران امور رسانه های ضمن تربیت پژوهشگران جوان، پژوهشها و فعالیتهای ارزنده ای در حوزه ارتباطات و رسانه ها انجام دهد.
خبرگزاری دانشجویان ایران - تهران
سرویس: رسانه
توسعهی رسانه ها استفاده از تکنولوژی های نوین ارتباطی از یک سو و افزایش سرعت انتشار اخبار و اطلاعات و دسترسی به آنها از از سوی دیگر از جمله مسایلی است که باید در سیاستگذاریهای رسانهیی سال ۱۳۸۷ مد نظر قرار گیرد.
محمدحسن اسدی طاری با تاکید بر این که سیاستگذاری در حوزهی رسانه، در دو بخش کلان و جزیی صورت میگیرد، اظهار کرد: سیاستگذاری کلان و ملی که وظیفهی مسئولان برنامه ریزی و سیاستگذاری در جامعه است و به مسایل اساسی جامعه، در حوزهی رسانهها پرداخته و سیاستگذاری جزیی نیز وظیفهی رسانه در قبال مخاطب و همچنین در ارتباط با سایر رسانهها را مورد توجه قرار میدهد. وی افزود: رسانه باید در ارتباط با مخاطب به انتشار صحیح، دقیق و همچنین به افزایش تیراژ خود بپردازد که برای این امر نیز ارتباط ارگانیک بین رسانهها با هم و نیز، مخاطب و رسانه مهم و قابل توجه است. او با اشاره به این که در شرایط کنونی، اطلاعرسانی، مهمترین اصل در حوزهی رسانههاست، ادامه داد: این اطلاعرسانی نباید به هر قیمتی صورت گیرد؛ بلکه رسانه باید بر اساس نیاز جامعه و مخاطب، اطلاعات رویدادهای مختلف را ارایه کند. این عضو هیات علمی دانشگاه تصریح کرد: وقایع روز جامعه، سیاستگذاریهای داخلی و یا همان خط مشی آنها را تحت تاثیر قرار میدهد، چرا که خط مشی رسانهها توسط مدیران، ناشران و سرمایهگذارانشان انتخاب شده و مسیر اطلاعرسانی نیز در همین جهت حرکت میکند. او چنین نگرشی از سوی مدیران رسانهها، یعنی حرکت و سیاستگذاری در جهت سرمایهگذاری و افزایش آن را امری طبیعی و ضروری دانست و خاطر نشان کرد: گرچه این نوع نگرش، از لحاظ اصولی ایرادی ندارد، اما انعکاس واقعیتهای جامعه، از پس چنین نگاهی حساسیتهایی را در میان مخاطبان ایجاد میکند. اسدی دربارهی سیاستگذاریهای رسانهیی در داخل نیز گفت: سیاستگذاریهای کلان در کشور بسیار کم و تنها به برنامههای پنج ساله محدود میشود، این در حالی است که دولت با توجه به اختیاراتی که دارد باید امکانات بیشتری به توسعهی رسانهها اختصاص دهد. او سیاستگذاری داخلی رسانهها را خوب ارزیابی و تصریح کرد: توسعهی استفاده از تکنولوژی روز، افزایش سرعت انتشار اخبار و اطلاعات و همچنین دسترسی به آنها، از جمله مسایلی است که باید در سیاستگذاری رسانه ها در سالهای آتی مدنظر قرار گیرد.
سال ۱۳۸۷ در حالی آغاز می شود که بهار خورشیدی و بهار قمری تقارن یافته ( ربیع در ربیع ). ای کاش در این بهار باران رحمت الهی به زمین خشک و سخت دل هایمان می بارید تا دانه های عشق و محبت در آن سبز شود. | ||
با آرزوی برآورده شدن خواسته های خیر همه شما
عید نوروز و
میلاد با سعادت نبی مکرم اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) و حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) بر همه ایرانیان و مسلمانان جهان مبارک باد. |
عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت و گو با پایگاه خبری مردمی نیوز می گوید: وسایل ارتباط جمعی باید در ایام انتخابات به معرفی عملکرد کاندیداها پرداخته و نقش نظارتی و اطلاع رسانی ایفا کنند.
از مهمترین نقش رسانه ها می توان به نقش نظارتی و هدایتی آنها اشاره کرد که تاثیر به سزائی در شکل گیری افکار عمومی دارد. اسدی طاری استاد دانشگاه نقش هدایتی و اطلاع رسانی رسانه ها را منوط به میزان نفوذ رسانه مورد نظر در افکار عمومی و شکل دهی عقاید مردم می داند. وی همچنین با اشاره به تفاوت جایگاه رسانه ها در کشورهای در حال توسعه و کشورهای غربی می گوید: در کشورهای غربی، رسانه ها به جناح ها و احزاب مختلف تعلق دارند و با ایجاد نیاز در مردم، شرایط، خواستها و جایگاه خود را تثبیت می کنند. او تصریح می کند: در الگوی غربی معمولا رسانه ها در ایام انتخابات صرفا نقش تبلیغاتچی بازی می کنند و به تبلیغ کاندیدای مورد نظر خود می پردازند؛ آنها فقط به کسب درآمد و حفظ موقعیت خود می اندیشند. اما اغلب رسانه های ما رفتار انتقادی دارند و به انتقاد از عملکرد جناحهای سیاسی مقابل خود می پردازند. این محقق و مدرس حوزه ارتباطات اجتماعی با تاکید بر نقش نظارتی رسانه ها تاکید دارد که مطبوعات و صداوسیما باید قضاوت درباره کاندیداها را به عهده مردم بگذارند. اسدی همچنین نقش رادیو و تلویزیون را در تشویق مردم برای مشارکت بیشتر در انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری بسیار موثر می داند.
خبرگزاری دانشجویان ایران - تهران
سرویس: رسانه
اطلاعات موجود در بخشهای علمی رسانهها با تغییر بینش مخاطبان، آنها را به پیگیری این اخبار در رسانهها و نشریات تخصصی ترغیب میکند، ضمن این که خبرگزاریها در مقایسه با سایر رسانهها، برای ارایه اخبار عموما ارتباط بهتری با مراکز علمی دارند.
اسدی طاری با تاکید بر این که توانایی روزنامهنگار در پرداختن به مباحث علمی در کنار مهارت او در مسائل عمومی روزنامهنگاری، نقش مهمی در شکلگیری ظاهری و محتوایی بخشهای علمی در رسانهها دارد، اظهار کرد: روزنامهنگاری علمی با نگاه صرف خبری و اطلاعرسانی، به بخشهای علمی تفاوت عمدهای دارد. وی افزود: نگرش خبرنگار در حوزههای علمی باید منطبق بر استانداردهای این حوزه باشد تا بتواند ضعفها و چالشهای موجود در آن را بیابد، در صورتی که این نگاه در رسانههای داخلی وجود نداشته و ارتباط آنها با مراکز علمی نیز بسیار محدود است. او با اشاره به این که ارتباط با مراکز علمی به استانداردهای خاصی نیاز دارد که این استانداردها از سرعت انتشار خبر تا حدودی میکاهد، ادامه داد: در حال حاضر ارتباط رسانهها با مراکز علمی فقط در حد انتشار خبر مانند برگزاری سمینارها، نتایج تحقیقات یا ارائه مقالات است که این ارتباط محدود به هیچ وجه کافی به نظر نمیرسد. این مدرس ارتباطات با بیان این که خبرگزاریها عموما در زمینه ارتباط با مراکز علمی موفقتر و موثرتر از روزنامهها عمل میکنند، تصریح کرد: هرچند اطلاعات موجود در بخشهای علمی رسانهها، در حدی نیست که دانش مخاطبان را در این زمینه ارتقا دهد، اما مطمئنا درافزایش بینش علمی آنها نقش بهسزایی دارد. وی اضافه کرد: ورود به مسائل تخصصی علمی در حوزه فعالیت رسانههای عمومی نیست بلکه آنها وظیفه دارند که با انتشار اخبار این حوزه، تنها به تغییر نگرش و بینش در مخاطبان کمک کنند که این تغییر نگرش نیز در نهایت به ارتقای دانش علمی علاقمندان مختلف به مباحث علمی منجر میشود. وی یادآور شد: وجود صفحات تحلیلی - پژوهشی در کنار خبررسانی علمی، به رسانهها کمک میکند که اخبار را با عمق و جزئیات بیشتری در اختیار مخاطبان قرار دهد، بهویژه زمانی که این تحلیلهای علمی در کنار مطالب ترجمه استفاده میشوند. او پاسخ به گرایشهای متفاوت مخاطبان مختلف و متنوع را از جمله وظایف رسانههای عمومی دانست و تصریح کرد: یکی از دلایل توجه کمتر رسانههای عمومی به مباحث تخصصی علمی همین پاسخگویی به گرایشهای متفاوت است و به همین دلیل باید پرداخت تخصصی به این مباحث علمی را به رسانههای تخصصی سپرد.
چکیده سخنرانی استاد دکتر باقر ساروخانی در سمیناری با عنوان «ارتباطات نوین و امنیت اجتماعی» که روز سه شنبه ۲۷/۰۹/۱۳۸۶ در تالار دکتر شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از ساعت ۱۴ تا ۱۸۳۰ برگزار شد که عینا و بدون هیچ تغییراتی تقدیم می شود:
امنیت اجتماعی در زمره مقولاتی است که در عرف جامعه شناسی در ایران کمتر به طور علمی به آن نگریسته شده است، تحرک شدید جغرافیایی و به نوعی حرکت مداوم انسانها در سطح جغرافیا، فرهنگ و جامعه چالشهای نوین در راه امنیت فراهم آورده است. از طرفی شهرنشینی و پیدایش توده های عظیم انسانی ارتباطات سنتی گمنشافتی، احساس امنیت را کاهش داده و موجب شده تا انسانها تحت تاثیر اثر هاله به ارتباطات اجتماعی که نتایج آن نامطلوب است، دست یازند.در این مسیر بزهکاران و منحرفان از چنین وضعیتی حداکثر انتفاع را احراز می کنند و رسانه ها بر این بیم و هراس اجتماعی آن صحه می گذارند. رسانه ها در این فضا حادثه های کوچک را طنین افکن و عامه پذیر ساخته و احساس امنیت را متاثر می نمایند. نویسنده بر این باور است که امنیت و ریشه های آن مفهوم و نظریه های بنیادی اش از اهمیت ویژه ای برخوردارند، چنان که پیامبر اکرم(ص) فرموده اند: دو نعمت ناشناخته اند، یکی سلامت و دیگری امنیت. بدین سان امنیت تنها یک مسئله فردی نبوده بل مقوله ای مبتنی بر پدیده گروهی و سپس اجتماعی است.
چکیده سخنرانی اینجانب در سمیناری با عنوان «ارتباطات نوین و امنیت اجتماعی» که روز سه شنبه ۲۷/۰۹/۱۳۸۶ در تالار دکتر شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از ساعت ۱۴ تا ۱۸۳۰ برگزار شد:
مفهوم "امنیت اجتماعی" افزایش ضریب ایمنی در حوزه ناسازگاری، پرخاشگری و انحرافات اجتماعی تبدیل به جرم شده است و حال آنکه مفهوم امنیت در جامعه با مضامین دیگری نیز همراه است که بحث و گفت و گو در باره آنها "سهل و ممتنع" است. سهل از آن جهت که بحث و برسی درباره کارکردها و ساختار مفهومی آن همگن شده و در نتیجه در حوزه های مختلف علمی و پژوهشی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و ممتنع، زیرا مقوله آسیب شناسی آن مفاهیم بسیار پیچیده ای را در بر دارد ضرورت توجه به آن کمتر از ضرورت بررسی کارکردی آن نیست. مقاله حاضر این موضوع را در شرایطی مورد بحث و بررسی قرار داده که نگرش آسیب شناسی اجتماعی متاثر از رسانه های نوین ارتباطی در آن غالب است.
سمینار«ارتباطات نوین و امنیت اجتماعی» دز روز سه شنبه ۲۷/۰۹/۱۳۸۶ در تالار دکتر شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از ساعت ۱۴ تا ۱۸۳۰ به همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و با همکاری اداره کل مطالعات ناجا برگزار می شود.
ردیف |
نام سخنران |
موضوع |
۱ |
باقر ساروخانی |
امنیت اجتماعی-دیدگاهها و کاربرد آنها |
۲ |
محمد حسین سروش |
گویندگی و اجرا در هزاره سوم:چالشهای امنیت اجتماعی |
۳ |
امیر نوری |
رسانه ها٬ جوانان و امنیت کلامی |
۴ |
حمید غیدی |
روابط عمومی هوشمند و امنیت اطلاع رسانی |
۵ |
بهرام بیات |
رسانه ها و احساس امنیت اجتماعی |
۶ |
داود صفایی |
مطبوعات و خشونت |
۷ |
امید علی مسعودی |
تبلیغات روانی و ارتباطات نوین اجتماعی |
۸ |
محمد حسن اسدی طاری |
رسانه های نوین و چالشهای امنیت اجتماعی |
۹ |
هیئت رئیسه |
جمع بندی و پیشنهادات |